24 наурыз – Дүниежүзілік туберкулезбен күрес күні. Бұл күн кездейсоқ таңдалған жоқ – дәл осы күні 1882 жылы неміс ғалымы Роберт Кох туберкулездің қоздырғышын ашқанын жариялады. Бұл жаңалық ауруды анықтау мен емдеуде төңкеріс жасады.
Туберкулез әлі де қауіпті ауру болып қала беруде. Оның АИТВ (ВИЧ) инфекциясымен байланысы және өзін қалай қорғау керектігі туралы фтизиатр-дәрігер Олеся Ионина айтып берді.
Туберкулез және АИТВ: иммунитетке қос соққы
Олеся Ионинаның айтуынша, АИТВ мен туберкулез көбінесе қатар кездесетін аурулар. Бұл туберкулездің оппортунистік инфекция болуына байланысты, яғни ол иммунитет әлсіреген кезде дамиды. Ал АИТВ инфекциясы дәл осы қорғаныш жүйесін бұзады, нәтижесінде адам ағзасы туберкулез бактерияларына осал болады.
«АИТВ мен туберкулез – медицинаның ең күрделі мәселелерінің бірі. Иммунитеті төмен адам туберкулезді тез жұқтырады, ауру ауыр өтеді, ал дер кезінде емделмесе, өлімге әкелуі мүмкін. Сондықтан тек антиретровирустық терапияны қабылдап қана қоймай, туберкулезге тұрақты түрде тексерілу де өте маңызды», – деп түсіндірді дәрігер.
Аймақтағы жағдай: статистика не дейді?
Қазіргі таңда АИТВ инфекциясымен тіркеуде тұрған 3 250 адам бар, олардың 68-і АИТВ мен туберкулезге бірдей шалдыққан. Соңғы жылдары туберкулезге шалдығу көрсеткіші төмендеп келе жатса да, бұл мәселе әлі де өзекті, әсіресе иммунитеті әлсіреген адамдар арасында.
Туберкулез қалай жұғады және кімдер қауіпті топқа жатады?
Туберкулез ауа-тамшы жолымен жұғады – яғни, ауру адам жөтелгенде, түшкіргенде немесе сөйлескенде микробтар ауаға тарайды. Дегенмен, сау адамның иммунитеті инфекциямен күресе алады. Бірақ егер ағза әлсіреген болса (АИТВ, созылмалы аурулар, стресс, дұрыс тамақтанбау, зиянды әдеттер салдарынан), жұқтыру қаупі жоғарылайды.
Қауіпті топқа жататындар:
• АИТВ жұқтырған адамдар;
• темекі шегетіндер және өкпенің созылмалы аурулары бар адамдар;
• қант диабеті және иммунитетті әлсірететін басқа да аурулары бар адамдар;
• әлеуметтік жағдайы төмен топтар (бас бостандығынан айыру орындарында отырғандар, үйсіздер, мигранттар).
Туберкулезден қалай қорғануға болады?
1. Вакцинация
БЦЖ вакцинасы – туберкулезден алғашқы қорғау. Оны нәрестелерге перзентханада егеді, ал қайта вакцинациялау 7 және 14 жаста жүргізіледі.
2. Уақытылы тексеруден өту
• Флюорография – барлық ересектерге жылына 1 рет жасалатын міндетті тексеру.
• Диаскинтест немесе Манту сынамасы – балалар мен жасөспірімдерге арналған ерте диагностикалау әдістері.
• Қақырықты микробиологиялық талдау – егер туберкулезге күдік болса, жүргізіледі.
3. Салауатты өмір салтын ұстану
• Дұрыс тамақтану, ұйқы, темекі мен алкогольден бас тарту – ағзаның инфекцияға қарсы тұру қабілетін арттырады.
• Бөлмені жиі желдету, ылғалды тазалау және күн сәулесі түсуі – ауадағы бактерияларды азайтады.
Егер сізде АИТВ болса, не істеу керек?
АИТВ жұқтырған адамдар туберкулезге тұрақты түрде тексеріліп тұруы керек. Қазіргі медицина екі ауруды да тиімді емдеуге мүмкіндік береді, бірақ ауруды неғұрлым ерте анықтаса, сауығу мүмкіндігі соғұрлым жоғары.
«Туберкулезден қорықпау керек, бірақ бұл мәселені елемеуге болмайды. Ең бастысы – уақытында тексеруден өтіп, дәрігер тағайындаған емді қатаң сақтау», – деп қорытындылады Олеся Ионина.
Есіңізде болсын: АИТВ және туберкулез – үкім емес! Егер уақытында дәрігерге қаралса, бұл аурулармен күресуге болады.
